Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Ο Κόσμος σε Κρίση

Αδιαμφισβήτητα το ανθρώπινο γένος εν γένει το τελευταίο διάστημα διχάζεται για παρά πολλούς λόγους. Δυστυχώς οι φιλελεύθερες δημοκρατίες που έχουν σαν κύριο χαρακτηριστικό το καπιταλιστικό σύστημα παράγωγης και οργάνωσης βρίσκονται σε κρίση. Ταυτόχρονα όμως και άλλες πολιτικές κοινότητες που δεν ανήκουν στην δύση αντιμετωπίζουν τα ίδια και χειρότερα προβλήματα. Σήμερα κρίνεται αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός όλων των ζωτικών θεσμών των καπιταλιστικών κοινοτήτων που έχουν να κάνουν με το τραπεζικό, το χρηματοπιστωτικό, το νομισματικό και εμπορικό σύστημα. Ακόμα πιο αναγκαία κρίνεται η συνεργασία μεταξύ των κρατών και των διεθνών οργανισμών για να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στα μεγάλα προβλήματα που βρίσκονται στο σπίτι μας. Η ευρωπαϊκή Ένωση σαν ο κύριος θεσμός σταθερότητας καλείται να παίξει τον μεγάλο πρωταγωνιστικό ρόλο στο παιχνίδι αυτό.

Οι κρίσεις του καπιταλισμού είναι ένα αναγκαίο κακό για τις σύγχρονες κοινωνίες και δεν είναι πρόσφατες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την κρίση του 1929 που επηρέασε ολόκληρο τον κόσμο. Όμως οι συνθήκες και ο κόσμος από τις αρχές του 20ου αιώνα έως τις αρχές του 21ου έχουν αλλάξει. Οι κανόνες και ο τρόπος που λειτουργεί η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία έως και τις διεθνείς σχέσεις και την πολιτική δεν είναι πια ο ίδιος. Σήμερα παρατηρείτε μια στροφή προς την δημιουργία διεθνών οργανισμών που έχουν είτε την μορφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε την μορφή εμπορικών συμφωνιών. Όλα τα κράτη ανεξάρτητα αν ανήκουν στην δύση ή στην Ανατολή ή είναι χωρισμένα σε άλλες πολιτικές κοινότητες δημιουργούν περιφερειακές συνεργασίες. Με αυτό τον τρόπο η εγχώρια ή περιφερειακή πολιτική μεταβιβάζεται σε παγκόσμια.

Το μεγάλο θέμα στο όλο παιχνίδι είναι το εάν οι θεσμοθετημένοι διεθνείς οργανισμοί υψώσουν φραγμούς για να προστατευτούν από τις εξωτερικές αρνητικές επιρροές ή συνεχίσουν να μεγεθύνονται να ολοκληρώνονται και να ενσωματώνουν νέα στοιχειά που θα αναπτύξουν την συνεργασία και τον φιλελεύθερο χαρακτήρα τους. Σε αυτό το παιχνίδι η δυτική ευρωπαϊκή κοινωνία καλείται, έστω και αν είναι ταυτόχρονα φανταστική και πραγματική, σε αυτήν την δύσκολη στιγμή να μην αρνηθεί το πνεύμα και την φιλοσοφία της. Οι γενικότερες πολιτικές ολοκλήρωσης και μεγέθυνσης καθώς και αυτής της νέας ευρωπαϊκής γειτονιάς πρέπει να συνεχιστούν γιατί δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Είναι τόσο αναγκαίες όσο και η ύπαρξη μας σαν μια μεγάλη ευρωπαϊκή κοινωνία.

Ένα ακόμα μεγάλο ερώτημα είναι το πώς και με ποιον τρόπο θα καταφέρουν οι διεθνείς θεσμοί να ανταπεξέλθουν και να αντιστρέψουν τα μεγάλα μειονεκτήματα και την ύφεση της διεθνούς οικονομίας. Το 1929 για παράδειγμα οι κοινωνίες εφάρμοσαν κευνσιανές πολιτικές, αύξησαν δηλαδή τις δημοσιές δαπάνες καθώς και το μερίδιο στο όποιο το κράτος συμμετέχει και επενδύει στην οικονομία. Κάτι παρόμοιο φαίνεται να ακολουθείτε και σήμερα. Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δημιουργεί νέες θέσεις απασχόλησης αυξάνοντας της δημοσιές δαπάνες και συμμετέχει στην τόνωση της οικονομίας δημιουργώντας νέα επενδυτικά προγράμματα με στόχο την μείωση της ανεργίας και την τόνωση της εγχώριας οικονομίας.



Την ιδία στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει να αντιμετωπίσει την δυσφορία και την απογοήτευση των πολιτών της για τον τρόπο με τον όποιο οι θεσμοί της λειτουργούν. Δεν είναι τυχαίο ότι από τον τρόπο με τον όποιο παίρνονται οι αποφάσεις μέχρι και τις μεταναστευτικές πολιτικές οι διαμάχες στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό είναι μεγάλες. Παράλληλα όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει επιτέλους να παίξει πρωταγωνιστικό ρολό στην παγκόσμια πολιτική σκηνή και στις διεθνείς σχέσεις. Έναν ρολό που ακόμα δεν έχει καταφέρει να παίξει εξαιτίας της ανεπαρκείας των θεσμών της. Δεν είναι τυχαίο ότι εξαιτίας της ανεπάρκειας του παραπάνω γεγονότος, σε όλες τις διεθνείς κρίσεις των τελευταίων χρονών, η Ευρωπαϊκή Ένωση στάθηκε ανίκανη να επηρεάσει τις εξελίξεις. Το αν η Ευρωπαϊκή οικογένεια έχει καταφέρει να αναπτύξει τα εργαλεία εκείνα που θα της επιτρέψουν να έχει τον κύριο λόγο στην διεθνή σκηνή θα φάνει στην πορεία.

Από την άλλη πλευρά εμείς δηλαδή τα ατομικά υποκείμενα της παράγωγης και οργάνωσης της κοινωνίας οφείλουμε να κατανοήσουμε την σοβαρότητα της κατάστασης και να επαναπροσδιορίσουμε τα μελλοντικά σχέδια μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι το καπιταλιστικό μοντέλο παράγωγης θα καταρρεύσει όμως είναι γεγονός ότι πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τους κανόνες του παιχνιδιού. Τα αποτελέσματα των μειονεκτημάτων που παρουσιάζουν τα συστήματα οργάνωσης του κόσμου μας έχουν σοβαρές αδυναμίες. Δεν είναι τυχαίο ότι η σημερινή κρίση ξεκίνησε από τις αποτυχημένες αποφάσεις επενδυτικών τραπεζών στις αναπτυσσόμενες χώρες. Μπορεί δηλαδή ο κάθε πρόεδρος διευθύνων σύμβουλος μιας τράπεζας ή μιας πολυεθνικής επιχείρησης να δημιουργήσει ένα ντόμινο αρνητικών εξελίξεων ένα φαινόμενο που στις αρχές του 20ου αιώνα ονοματίστηκε σαν χιονοστιβάδα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Σήμερα σε αντίθεση με οποιαδήποτε άλλη στιγμή είναι φανερό πως πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τις συντηρητικές απόψεις στο περιθώριο και να προχωρήσουμε με γοργά βήματα στην δημιουργία νέων κανόνων λειτουργίας και οργάνωσης της παγκόσμιας κοινωνίας μας. Σε αυτές τις δύσκολες ώρες οι οποίες θα διαρκέσουν για πολύ ακόμα θα πρέπει να αυξήσουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ μας και να δημιουργήσουμε στενότερες σχέσεις μεταξύ της μιας και μονής κοινωνίας μας. Αυτό μπορεί να γίνει τόσο σε ένα διακρατικό επίπεδο όσο και σε ένα στενότερο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι πέρα από τον ρολό του κράτους ο ρόλος των ατομικών υποκειμένων είμαι πολύ σημαντικός. Ζούμε σε ένα καινούργιο κόσμο που πρέπει να τον κατανοήσουμε και είμαι σίγουρος ότι θα κάνουμε τα βήματα προς τα εμπρός που χρειαζόμαστε για να περάσουμε σε ένα άλλο καλύτερο επίπεδο σαν μια κοινωνία ανθρώπων.

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η ελληνική οικονομική κρίση και τρόποι αντιμετώπισης της.

Είναι προφανές ότι σήμερα ζούμε όχι μέσα σε ένα μονοπολικό, ή διπολικό ή πολυπολικό παγκόσμιο σύστημα αλλά μέσα σε ένα περιβάλλον όπου, κυρίως στον χρηματοοικονομικό τομέα, υπάρχει μια μοναδική άμεση αλληλεπίδραση εντατικότατα και αλληλεξάρτηση. Πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι οι κυριότερες αιτίες της τελευταίας διεθνούς οικονομικής κρίσης είναι η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των κρατών, η έλλειψη παγκόσμιων ρυθμιστικών πλαισίων, αρχών και οργάνων καθώς και η μεγάλη οικονομική ανισότητα που παρατηρείται μεταξύ του αναπτυσσόμενου και του ανεπτυγμένου κόσμου. Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για τα εγγενή μειονεκτήματα-χαρακτηριστικά του σημερινού παγκόσμιου καπιταλιστικού χρηματοοικονομικού συστήματος όμως δεν θα γίνουν μέρος αυτής της εργασίας. Όπως δεν θα γίνει λόγος για τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των διεθνών σχέσεων για την έξοδο από την κρίση. Αντί αυτού θα προσπαθήσουμε να δείξουμε κάτω από ποιες συνθήκες η ελληνική πολιτική μπορεί να ξεπεράσει την δυσμενή οικονομική θέση που βρίσ

Η κρίση της Ελληνικής πολιτείας

Σε προηγούμενα άρθρα μου σε αυτόν εδώ τον χώρο είχα τονίσει πως η Ελληνική πολιτεία σήμερα όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν είναι διχασμένη. Εξαιτίας όλων αυτών των διαδικασιών-μετασχηματισμών που συμβαίνουν στο εγχώριο, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο έχει πληγεί η εμπιστοσύνη των Ελλήνων απέναντι στην δημοκρατία και στον ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίζει η πολιτική. Είχα επίσης τονίσει πως παρόλη την απογοήτευση ο δρόμος για την ελληνική πολιτεία είναι ένας. Ο δύσκολός δρόμος που θα μας κρατά μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια και θα μας δώσει τις προϋποθέσεις να αναπτύξουμε το ελληνικό καπιταλιστικό σύστημα προωθώντας τις επενδύσεις, την επιχειρηματικότητα και την ιδιωτική πρωτοβουλία. Είναι όμως γεγονός πως οι κύριες αιτίες, η ουσία του ελληνικού προβλήματος, βρίσκεται πέρα από την οικονομική αποτελεσματικότητα. Η ελληνική χρηματοοικονομική κρίση έχει μια πολιτική πλευρά η οποία δεν μπορεί να παραβλεφθεί και η οποία είναι τελείως διαφορετική από τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Αυτό είναι

Τα Βαθύτερα Αίτια της Ελληνικής Οικονομικής Κρίσης

To άρθρο αυτό έχει αρχικά δημοσιευτεί στο Sklias, P. and Maris, G. (2013) The Political Dimension of the Greek Financial Crisis, Perspectives on European Politics and Society, vol. 14, no. 1, pp. 144-164.  Το λίνκ του άρθρου είναι το  http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15705854.2012.732392#.Uz_p4Kh_uSo  Για να αναφέρετε αυτό το άρθρο στη βιβλιογραφία σας παρακαλώ χρησιμοποιείστε είτε την παραπάνω αναφορά είτε το  Σκλιάς, Π., Ρουκανάς, Σ. και Μαρής, Γ. (2012) Η Πολιτική των Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σχέσεων, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα. καθώς αυτό ειναι το 9ο κεφάλαιο του βιβλίου. Τα Βαθύτερα Αίτια της Ελληνικής Οικονομικής Κρίσης 1. Εισαγωγή Πρόσφατα πολλοί ερευνητές προσπάθησαν να αναλύσουν τις βασικές αιτίες της ελληνικής οικονομικής κρίσης. Στην πλειοψηφία αυτών των αναλύσεων τους, εστίασαν σε μια σειρά από οικονομικούς συντελεστές, οι οποίοι τονίστηκαν ως τα βασικά αίτια του προβλήματος. Πιο συγκεκριμένα, θεωρήθηκε πως τα υψηλά δημόσια ελλείμματα, η